Friday, December 18, 2015

მზიანი ბარბა"ლ"ობა თოვლიან სვანეთში



გუშინ ბარბარობა იყო. თუ გერმანიაში მეშახტეების მფარველად ითვლებოდა წმინდა ბარბარე, სვანეთში ქალებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვან დღესასწაულად რჩება, - ამბობენ ამ ხუთშაბათის შემდეგ, ყველა ხუთშაბათი დღესასაწაულიაო და წინასადღესასწაულო სამზადისს ერთი კვირით ადრე იწყებენ, - ზოგი არაყს იმარაგებს; ზოგი ლემზირების (პატარა კვერების) დასაცხობად ემზადება; ზოგი ლობიოს და ნიგოზს არჩევს ასევე ლემზირებისთვის და ..

წმინდა ბარბარე მართლმადიდებლური და კათოლიკური ეკლესიის წმინდანია. ბარბალე კი ქართულ მითოლგიაში მზის განმასახიარებელი ქალღმერთია. მას ძირითადად თაყვანს სცემდნენ, როგორც ქალის ნაყოფიერების საწყისის მფარველ ღვთაებას. ხალხური წარმოდგენით, ბარბალე განაპირობებს მიწათმოქმედების და მესაქონლეობის პროდუქტების სიუხვეს, ხელს უწყობს როგორც მსხვილი რქოსანი საქონლის და შინაური ფრინველის, ისე ადამიანის განაყოფიერებას. ბარბალესადმი იყო მიძღვნილი სხვადასხვა დღესასწაული, რომელთაგან მთავარი ზამთრის მზებუდობას ემთხვეოდა. ქართული წარმართული ღვთაების ბარბალის პატივსაცემად საქართველოში ცხვებოდა ყველიანი და კვერცხიანი კვერები. ამ კვერებს მზის საპატივცემულოდ მრგვალი ფორმა და ყვითელი გული ჰქონდა. როდესაც გაქრისტიანდა ქვეყანა, არსებული წარმართული წმინდანისა და ახალი ბარბარეს სახელების ფონეტიკური დამთხვევის გამო მოხდა მათი შერწყმა. შედეგად აღინიშნებოდა ბარბარობა ბარბალობის წესების რამდენადმე შენარჩუნებით.

Wednesday, November 25, 2015

დღის ისტორია

მიუხედავად იმისა, რომ დღეს მესამე გაკვეთილი მაქვს, ადრე ვიღვიძებ, - როგორც ყოველთვის. საშუალოდ, ღამით მხოლოდ ოთხი საათი მძინავს. ნახევრადმიხურული კარებიდან სვანური ფეჩის ღუღუნი სწვდება ყურათასმენას. ვფიქრობ, ამ დილით, გარეთ რა სიუხვით დამხვდება თეთრი ნალექი და ნელნელა ვიზლაზნები, - გაკვეთილების გეგმა შედგენილი მაქვს, ყველა საჭირო რესურსი ჩალაგებული , - და არც ვჩქარობ. ნელა ვსვამ ჩემს ჩამოტანილ სანაქებო ჩაის გახუხულ პურთან ერთად და სკოლისკენ მივდივარ. გზა მოყინულია და სიარული მიჭირს, - ორი ჩანთით , მითუმეტეს. ბავშვები მიერთდებიან გზადაგზა და ხანდახან, გზამკვლევობასაც მიწევენ.

ბავშვებს ჩემი დანახვა უხარიათ, - ყოველ შემთხევვაში მე ასე ვგრძნობ. ვცდილობ , ყოველთვის ფერადი ტანისამოსი მეცვას, ზამთარში სვანეთის ერთთეთროვნებაც გვეყოფა. ვფიქრობ, ეს მოსწავლეების განწყობაზე დადებითად მოქმედებს. თავიდან ვგრძნობდი, რომ მათი მკაცრი ბუნებისთვის ცოტა უჩვეულოც კი იყო ამდენი ფერადი წინდები და კაბები, მაგრამ მათთვის ახლა უკვე ასეთი ვარ და ოდნავ მუქ ფერებში გადაწყვეტილი რომ მნახონ, ვიცი, რომ მაშინვე მკითხავენ მიზეზს ☺

Tuesday, November 17, 2015

მდინარება #2

ამ ხნის განმავლობაში ვიყავი ჭალადიში, უშგულში, - ვნახე მთები, ტბები, მდინარეთა სათავეები, კლდეეები, წიწვოვან ხეთა ტყეები, ყვითელი ხეები, მაღალი ხეები, ბუჩქები, ლოდები და ბოლოს მყინვარი მცხუნვარე მზის ქვეშ.
შემდეგ გავხსენი სკოლის სამკითხველო ბიბლიოთეკასთან, და ამასთანავე ძალიან ბევრი კარგი წიგნი გადავარჩინე გაქრობას და მიწისაგან აღგვას, - შილერი, არისტოტელე, პლატონი, ვეფხისტყაოსანი და ა.შ.
შემდეგ დადგა შემოდგომა თავისი სრული პაკეტით, - ფოთოლცვენით, სიყვითლით, ქარით და საღამოს სიცივეებით.
შემდეგ იყო უბედური შემთხვევები,- ნერვიულობა ახალი ოჯახის წევრებზე; სკოლაზე, შეშის გარეშე დარჩენილ მოსწავლეებზე; სიცხეებზე; რამდენიმე დღე ისტორიის გაკვეთილების გარეშე დარჩენილ მოსწავლეებზე.
იყო თბილისი, - ორი ბედნიერი და ორი უბედური დღე; სიხარული და გულდაწყვეტა; ემოციები და უემოციობა; ნათქვამი და უთქმელი სიტყვები.

Tuesday, October 13, 2015

ბეწვის ხიდები

როცა ვინმე მეკითხება სად ვმუშაობ, ვისთან ვმუშაობ, რას ვაკეთებ და როგორ ვაკეთებ, მათთვის ყველაფერი რომანტიულ საბურველში ეხვევა. „აუ რა მაგარი ბუნებაა...“; „აუ რა საინტერესოა ისტორიის მასწავლებლობა...“; „რა საყვარელი ბავშვები არიან“; „რა ლამაზი ნისლია...“; „იქ კოშკებიცაა ხო?“; „აუ თეთნულდზე შემდეგ თხილამურებით ისრიალებ, არა?“ და ა.შ.
ეს ყველაფერი შემდეგ მოვიდა. მაგრამ იქამდე იყო ბევრი ეჭვი და გაურკვევლობა. რომ ვფიქრობ ამაზე, იმ აღფრთოვანებული ადამიანების ორი პროცენტიც არ გამოიყენებდა იგივე შანსს. ვერც იმას ვიტყვი, რომ მათთვის ეს მცდელობა პირველივე ჯერზე წარმატებული იქნებოდა. ფაქტი ისაა, რომ თავიდან არ იცი რა როგორ იქნება. შენი არჩევანიც სასწორზე ჰკიდია. ან ძალიან კარგად სრულდება ყველაფერი, ან ძალიან ცუდად. აქ „საშუალოდ“ ვერ იქნები.

ამას იმიტომ ვამბობ, რომ იმ ლამაზი სურათების , ლამაზი ბავშვების, საინტერესო გაკვეთილების და არანაკლებ საინტერესო ცხოვრების უკან აუცილებლად იმალება მცირე განსაცდელები, შეცდომები და ხიფათები, რომელიც მხოლოდ მე ვიცი და არა ჩემი ამ ცხოვრების „დამთვალიერებლმა“. ლამაზი სურათი რომ გადაიღო, ზოგჯერ დიდ ლოდებზე უნდა აძვრე; ლამაზ ბავშვი რომ ლამაზად იქცეს, აუცილებლად მისი ინდივიდუალობა უნდა აღიარო; საინტერესო გაკვეთილი რომ ჩაატარო, ძალიან ბევრი უნდა იკითხო და ღამეები ათენო; საინტერესო ცხოვრება რომ შედგეს, ეს ყველაფერი ერთმანეთს უნდა დაუკავშირო. ეს ბეწვის ხიდზე სიარულს ჰგავს, რაც მთლიანობაში დიდ ძალისხმევას მოითხოვს. 

Monday, October 5, 2015

როგორ ვასწავლი სწავლას

როცა მითხრეს, რომ ისტორიის მასწავლებელი უნდა ვყოფილიყავი, შიშისგან და აღელვებისგან დიდხანს გონს ვერ მოვეგე, - ვიდექი, მობილურში წაკითხულ მეილს თვალს არ ვაშორებდი და მხოლოდ იმას ვხედავდი, თხილის შეგროვებისგან გაშავებული ხელები როგორ მიკანკალებდა.

ცოტა ხნის შემდეგ, როცა საბოლოოდ ჩავხურე მეილი, ჩვეულებრივ ავდექი და მუშაობა გავაგრძელე. ვფიქრობდი , რა უნდა მეღონა, რომ ამ პასუხიმგებლობისთვის თავი ამერიდებინა, - ისევ დედაჩემი გამახსენდა, - დავურეკე და მოვუყევი, რომ მე იმ შვიდ კანდიდატს შორის მოვხვდი და რომ შეიძლება ასე მოულოდნელად ისტორიის მასწავლებელი გავმხდარიყავი.

მალე მოვალ და ვისაუბროთო, - მითხრა და მის მოსვლამდე თითქოს საუკუნეები გავიდა. როგორც წესი , ასეა ხოლმე, - როცა ვხედავ , რომ დედაჩემი ჩემს ენთუზიაზმს და ყველა სახის გამოწვევებს აფასებს , დაწყებული ლგბტ საკითხებზე მუშაობიდან ისტორიის მასწავლებლობით დასრულებული, ვგრძნობ როგორ ვივსები ენერგიით და შემართებით.
ამჯერადაც ასე მოხდა, - მიუხედავად იმისა, რომ გეოგრაფიის მასწავლებელია, სათვალე ცხვირზე დაიკოსა, საქართველოს გაცრეცილი რუკა გაშალა და დიდი მონდომებიით ჩააჩერდა თავისი მომწვანო თვალებით. თითქოს პირველად ათვალიერებდა იმ ადგილებს, სადაც შეიძლება გავეშვით.

Saturday, October 3, 2015

მესტია, ისინი და ს(ხ)ვანნი

დილით საწოლიდან გამოსვლა უფრო და უფრო მტკივნეული ხდება , - შემჩნეული მაქვს, რომ წითელი ფერი ისევ საწოლისკენ მიზიდავს. მაგრამ როცა კარებზე მომიბრახუნეს, გაჭირვებით ავითრიე წელი და წასასვლელად მომზადებას შევუდექი. 
პარასკევია , - გაკვეთილები არ მაქვს და მესტიაში ბანკის საქმეები მიხმობს. 
სკოლის ბუღალტერი საკუთარ ქმართან და ერთ უცნობ პირთან ერთად დაუღალავად ქოთქოთებს. მე ჩუმად ვარ და ავტომობილის ფანჯრიდან ვაკვირდები მთების კალთებზე აწითლებულ ბუჩქებს. სოფელი მულახი ერთ-ერთი ულამაზესი სოფელია, რომელიც ოდესმე მინახავს. 
მესტიაში რესურსცენტრში შევიარე წვრილმან საქმეებზე, ბუღალტერი იქვე დავტოვე და თავად მესტიის ერთადერთი ბანკისკენ გავეშურე. ქსელი გათიშულია,-მაუწყებს ოპერატორი . რათქმაუნდა, - ვბუზღუნებ და გარეთ ვხეტიალობ ქსელის ჩართვის მოლოდინში.

Thursday, October 1, 2015

ჩემი პერსონალური კლასობანა

                                                                          (ხედი სკოლიდან)
მარია დილის ექვს საათზე წავიდა. გამგზავრებამდე დაპირებისამებრ შემოვიდა ჩემს ოთახში და ახლაგაღვიძებულს გამოსამშვიდობებლად მომეხვია. შემდეგ ცოტა ხანი შეჩერდა, შემომხედა და ისევ მთელი ძალით ჩამეხუტა. ძლივს გახელილი თვალები ისევ დავხუჭე და დავპირდი მალე ჩამოგაკითხავთქო. რამდენიმე წუთში მანქანის ღმუილიც შემოიჭრა ფანჯრიდან და მეც უშედეგოდ ვცადე ძილის შემობრუნება.
მარია 19 წლის გოგოა, - ჩემი პირველი მეგობარი სვანეთში. უკვე 15 დღე გავიდა რაც ჩემთან ერთად ცხოვრობს, უფრო სწორად 15 დღე გავიდა მას შემდეგ, რაც აქ ჩამოვედი და მასთან ერთად დავიწყე ახალი ცხოვრება. თუმცა, ილიაუნიში სწავლა იმაზე ადრე დაიწყო,ვიდრე გასულ წელს და მარიასაც უხმობს დედაქალაქი. მის გარეშე აქაურობა მოსაწყენი მეჩვენება. 

Monday, September 7, 2015

მდინარება

ჩვეულებრივი დღეა. ტახტზე ვარ ფეხებამოკეცილი. ტელევიზორს ვუყურებ. ვდგები, მობილურთან მივდივარ , ჩემთვის მეილია. თქვენ წარმატებით გაიარეთ გასაუბრება....და მოკლედ, შემიძლია ვასწავლო ისტორია და სამოქალაქო განათლება რომელიმე მთიან რეგიონში რამდენიმე ათეულ ბავშვს, ან სულაც ერთ ათეულს. 
ვფიქრობ, მიხარია თუ არა. ცხადია მიხარია - იმიტომ რომ ფეხებამოკეცილი ვზივარ ტელევიზორის წინ, თითქმის მთელი საუკუნეა. - ზაფხული სამსახურის გარეშე.
ახლა შემიძლია სრულიად ახალი ცხოვრებით დავკავდე.
მე ვიწყებ. - ხელახლა შევცურე ჩემს მდინარეში.